D66 zet zich altijd in voor een schoon klimaat, het beste onderwijs en de vrijheid om jezelf te zijn. Bekijk hier onze resultaten.
Van ons niet alleen maar juichverhalen. Je leest hier ook wat we nog willen meer bereiken.
Scholieren uit het hele land staakten voor hun toekomst. Voor een leefbare planeet. Met het klimaatakkoord kunnen we zeggen dat de politiek heeft geluisterd en geleverd. Nederland gaat de klimaatdoelen van Parijs halen. In het klimaatakkoord zijn mooie maatregelen aangekondigd: er komt een CO2-heffing voor bedrijven, het taboe op rekeningrijden is verdwenen, we gaan woningen betaalbaar verduurzamen en elektrische auto’s worden betaalbaar.
Met de Klimaatwet legt Nederland de klimaatdoelstellingen wettelijk vast. Het is een bijzondere samenwerking tussen maar liefst acht politieke partijen. We sluiten de kolencentrales, zetten vol in op schone energie en we gaan van het Gronings gas af. We zetten het groenste regeerakkoord om in daden.
Nu is het zaak dat we doorpakken. Naast de brede steun uit de landelijke politiek willen we samen met lokale overheden, ondernemers en natuur- en milieuorganisaties werken aan concrete oplossingen. We hebben een gezamenlijk doel en daar hebben we elkaar hard voor nodig.
Foto: D66
Wie vervuilt, gaat betalen. Bedrijven krijgen een stevige CO2-heffing opgelegd als ze teveel uitstoten. Zo’n nationale CO2-heffing is uniek in de wereld. Dat doen we verstandig, dus we jagen bedrijven niet naar het buitenland om daar CO2 uit te stoten. Dat zou het klimaat niets vooruit helpen. En we verdelen de rekening eerlijker: bedrijven betalen meer en de energiebelasting voor huishoudens gaat met 100 euro omlaag. Uiterlijk op Prinsjesdag 2020 komt het kabinet met een voorstel voor een CO2-heffing.
Foto: Unsplash
Er is een taboe doorbroken! In 2026 wordt rekeningrijden ingevoerd. Rekeningrijden is betalen naar gebruik voor het autorijden. Je betaalt geen vaste lasten per maand voor het bezit van de auto, maar betaalt bijvoorbeeld per kilometer. Dat is eerlijker, want als je meer gebruik maakt van de weg en de auto betaal je meer dan wanneer je minder rijdt.
Het kabinet besloot om de Groningse gaskraan helemaal dicht te draaien. Dat is een historisch besluit. Hiermee laat het kabinet zien dat de veiligheid van de Groningers echt op de eerste plek staat. Sinds maart 2018 wordt alles op alles gezet om binnen enkele jaren te stoppen met de gaswinning in Groningen. Tegelijkertijd realiseren we ons ook al te goed dat voor de Groningers geldt: eerst zien, dan geloven.
Dit kabinet trekt miljoenen euro’s extra uit voor meer fietsenstallingen, zodat mensen die naar hun werk gaan makkelijker hun fiets kunnen parkeren.
Foto: Unsplash
Onze staatssecretaris Stientje van Veldhoven gaat het zwerfafval op straat en de plastic soep in oceanen aanpakken. En dat is heel goed nieuws voor het klimaat. Als de fabrikanten er niet voor zorgen dat er meer plastic flesjes worden gerecycled, komt er per 2021 statiegeld op deze flesjes.
D66 wil ook dat het kabinet gaat werken aan een plan om statiegeld op blik in te voeren. Het probleem met blik in zwerfaval lijkt namelijk niet kleiner, maar juist groter te worden. Het is slecht voor het milieu en tast onze natuur aan. Kinderen moeten in parken zonder rotzooi kunnen spelen. Ons geduld is wel een beetje op.
D66 en GroenLinks willen dat de waterpeilen in veengebieden omhooggaan. Voor melkveehouderijen wordt het grondwaterpeil kunstmatig laag gehouden. Daardoor klinkt de grond in en komt 7 megaton CO2 vrij. Nederland moet zich klaarmaken voor de toekomst. Een toekomst waarin we mét de natuur werken, in plaats van er tegenin. Als we dat niet doen dreigt het karakteristieke Nederlandse landschap met weides, koeien, vogels en molens verloren te gaan. Het is daarom tijd dat we stoppen met intensieve landbouw in veengebieden.
En nu door…
Er is een stikstofcrisis in Nederland. We stoten teveel stikstof uit, waardoor er op dit moment 18.000 bouwprojecten stilliggen. De boodschap van D66 over de stikstofcrisis is misschien niet populair, maar wel heel belangrijk. We moeten de natuur beschermen en we willen huizen bouwen. De stikstofcrisis heeft de noodzaak van de omslag naar duurzame landbouw alleen maar groter gemaakt. Om te zorgen dat landbouw minder stikstof uitstoot. En om huizen te kunnen blijven bouwen, zodat iedereen een betaalbaar huis kan vinden. Met duurzame landbouw kunnen boeren met minder dieren, meer geld verdienen. Een goede boterham voor de boer, maar ook een schone aarde voor onze kinderen dus.
Foto: Unsplash
In het klimaatakkoord zijn veel mooie maatregelen aangekondigd. Een CO2-heffing, rekeningrijden, een lagere energiebelasting en extra subsidies om huizen te verduurzamen. Deze woorden moeten nu worden omgezet in daden. De komende maanden komen er veel wetsvoorstellen naar de Tweede Kamer om de klimaatdoelen van Parijs te halen.
Vliegen wordt, in tegenstelling tot auto, bus of trein, vreemd genoeg op geen enkele manier belast. Andere Europese landen hebben al wel een vliegbelasting, maar Nederland blijft achter. Per 1 januari 2021 wil het kabinet een vliegtaks van 7 euro per vliegticket invoeren. Daarmee worden reizigers gestimuleerd om meer rekening te houden met de negatieve gevolgen voor het milieu.
Voor 2023 komt er een vrachtwagenheffing voor het vrachtverkeer uit binnen- en buitenland. Oude vervuilende vrachtwagens gaan daarbij meer betalen per kilometer dan schone trucks. Zo’n kilometerheffing is beter voor het klimaat.
D66 wil een internationaal Natuurakkoord om de natuur te beschermen en het uitsterven van diersoorten tegen te gaan. Elke dag sterven diersoorten uit. Bossen verdwijnen, het natuurlijk evenwicht wordt verstoord. In navolging van het Klimaatakkoord van Parijs moeten alle landen de handen ineenslaan. En de EU kan daarin een belangrijke voortrekkersrol spelen. In zo’n akkoord komen niet alleen concrete doelen te staan, maar ook harde afspraken waar alle landen zich aan moeten houden. Die richten zich dan op bijvoorbeeld het tegengaan van ontbossing, opruimen van de plastic soep en bestrijden van vervuiling.
Foto: Unsplash
Ieder kind heeft recht op het beste onderwijs en een mooie toekomst. Ongeacht wie je bent of waar je vandaan komt. Daarom investeert dit kabinet fors in onderwijs en kansen voor iedereen. Investeringen in onderwijs betalen zich dubbel en dwars terug. Goed onderwijs bepaalt voor een belangrijk deel je kansen op een goede toekomst. Wij zijn trots dat het kabinet maar liefst 1,9 miljard euro per jaar investeert in onderwijs, onderzoek en innovatie. Dit is samen met de investering in Defensie de grootste investering die dit kabinet doet. En terecht.
Foto: Jeroen Mooijman
Vorig jaar heeft D66 er mede voor gezorgd dat er 8,5% meer salaris kwam voor basisschoolleraren. Gemiddeld gezien is dat dus een maandsalaris extra erbij! Dit is nodig, omdat er momenteel een tekort is aan basisschoolleraren. Dit jaar is er een tekort van 1700 leerkrachten. Dat gaat volgens onderzoek oplopen tot bijna 5000 in 2024.
Het moet aantrekkelijker worden om leraar te worden. De werkdruk voor veel docenten is nu veel te hoog. Daarom hebben we geld vrijgemaakt om extra te investeren in een lagere werkdruk. Dat geld wordt gebruikt om klassen kleiner te maken en er komen meer conciërges en klassenassistenten
Als je gaat studeren is collegegeld zo’n beetje de eerste rekening die je krijgt. Het maakt dan echt uit of daar ruim 2000 euro op staat of 1000 euro. Om ervoor te zorgen dat studeren bereikbaarder wordt voor iedereen, is het collegegeld voor eerstejaarsstudenten gehalveerd. Voor de lerarenopleiding pabo geldt dit niet alleen voor het eerste, maar ook voor het tweede jaar.
Goed techniekonderwijs is heel belangrijk. De ontwikkelingen gaan snel, denk aan de ontwikkelingen in de energiesector, de opkomst van de elektrische auto en installaties in onze huizen. Omdat we niet weten hoe de technische arbeidsmarkt eruitziet als de huidige leerlingen gaan werken, moeten scholen in staat zijn hun onderwijs voortdurend te vernieuwen. Met deze investering krijgen scholen meer lucht om verder te bouwen aan hun techniekaanbod.
De rekentoets, wij noemen deze toets ook wel ‘afrekentoets’, wordt afgeschaft. Leerlingen leren niet beter rekenen van een toets, maar van goed onderwijs. Je leert door te oefenen, door rekenles met een goede leraar. En niet door alleen een afrekentoets aan het einde van de middelbare school. En al helemaal niet door een toets waar een leerling een 3 (drie!) voor mag halen. Daar moeten we mee stoppen.
We investeren 400 miljoen euro per jaar in onderzoek en innovatie. Dat is onder andere voor fundamenteel, nieuwsgierigheidsgedreven onderzoek. Zo zorgen we ervoor dat Nederland ook in de toekomst Nobelprijswinnaars heeft zoals Ben Feringa. Wij zouden liever nog meer investeren in onderzoek en innovatie, in de kennis en de banen van de toekomst, maar we hebben het nu eenmaal niet alleen voor het zeggen in deze regering.
En nu door…
Een van de grootste problemen van dit moment is het lerarentekort. Sommige kinderen kunnen niet altijd naar school, omdat er geen leraar beschikbaar is. Ze volgen online lessen vanuit huis. Of er staat een ouder voor de klas. Ouders en leerlingen maken zich -terecht- zorgen. Ieder kind verdient een goede juf of meester voor de klas. Dat moeten we regelen.
Het salarisverschil tussen leraren in het basisonderwijs en in het voortgezet onderwijs is niet uit te leggen. Het aantrekken van goede leraren voor de basisschoolkinderen heeft een hoge prioriteit. We hebben de beste leraren keihard nodig!
Op het huidige leenstelsel is het een en ander aan te merken. D66 wil kijken naar hoe dit beter kan in de toekomst. Dat je ouders je studie niet kunnen betalen, mag geen reden zijn om niet te gaan studeren. Laten we wel duidelijk zijn: terug naar de ‘oude’ basisbeurs is voor ons niet de oplossing. Want met die basisbeurs kregen de kinderen van ouders die dat prima konden betalen ook geld en voor ouders die dat niet konden betalen, was de basisbeurs onvoldoende.
De wet WIEG (Wet Invoering Extra Geboorteverlof) van Wouter Koolmees zorgt ervoor dat partners van de moeder na de geboorte van een kind langer betaald verlof krijgen. De tijd tussen je 25ste en 45ste wordt ook wel ‘het spitsuur van het leven’ genoemd. Alles lijkt tegelijk te komen. D66 heeft er daarom voor gezorgd dat de vader, partner of meemoeder vijf dagen betaald verlof krijgt in plaats van twee. Dit wordt uitgebreid naar vijf weken betaald verlof tegen 70% van het salaris. Door deze stap kunnen moeders, hun partner en het kind makkelijker en beter met elkaar een goede start maken.
63% van de Nederlandse bevolking wil donor zijn, maar slechts 24% staat als donor geregistreerd. Jaarlijks overlijden er in Nederland 130 tot 150 mensen omdat ze niet op tijd een donororgaan kunnen krijgen. Daar wilden we wat aan doen. Daarom kwam Pia Dijkstra met een vernieuwde Donorwet. Deze wet zorgt ervoor dat iedereen zijn of haar keuze registreert. Hierdoor hoeven nabestaanden deze beslissing op een moeilijk moment niet te maken.
Vanaf 2013 kende Nederland al een kinderpardon. Dit zat echter niet goed genoeg in elkaar. Er vielen veel kinderen buiten het kinderpardon, bijvoorbeeld omdat hun ouders een afspraak met de IND hadden gemist. Hierdoor moesten ze terug naar het land van herkomst, terwijl ze hier al jaren waren en soms zelfs hier geboren. Ze gaan hier naar school en spreken Nederlands. Gelukkig heeft D66 er samen met het CDA en de ChristenUnie voor kunnen zorgen dat ruim 700 kinderen en hun ouders alsnog in Nederland mogen blijven, door de verruiming van het kinderpardon.
Foto: Unsplash
Ons Kamerlid Rens Raemakers heeft een initiatiefwetsvoorstel geschreven dat kinderopvangcentra het recht geeft om niet-gevaccineerde kinderen te weigeren. Iedere ouder moet zijn of haar kind veilig naar de opvang kunnen brengen. Maar sinds het aantal kinderen dat gevaccineerd is afneemt en er verschillende uitbraken zijn geweest van mazelen, is het niet altijd meer veilig.
Er zijn kinderopvangcentra die het niet aandurven om niet-gevaccineerde kinderen te weigeren, omdat ze bang zijn voor de rechter te worden gesleept. Met dit initiatief komt in de wet te staan dat niet-gevaccineerde kinderen geweigerd mogen worden. Je kan dan ook zien waar ze wel en niet welkom zijn, zodat je als ouder weet dat je kind veilig is. Voor het wetsvoorstel is een meerderheid in de Tweede Kamer.
Al sinds onze oprichting in 1966 wil D66 dat we burgemeester in Nederland op een andere manier benoemen, om mensen beter bij de democratie te betrekken. De eerste poging van D66 om de Grondwet op dit punt te wijzigen is gesneuveld in 2005. Zeven jaar later kwam er een nieuw voorstel, van Gerard Schouw (voormalig Tweede Kamerlid). Een grondwetswijziging duurt altijd lang, omdat het twee keer door beide Kamers heen moet. Toch is het eindelijk gelukt. De Kroonbenoeming van de burgemeester en de Commissaris van de Koning zijn uit de Grondwet. En daar zijn we ontzettend trots op!
In 1829 is er een wet ingevoerd die stelde dat de koning niet beledigd mag worden. D66 wil dat niemand in Nederland beledigd mag worden, ook de koning niet. Maar we willen wel dat iedereen voor de wet gelijk is. Voorheen waren er enorme verschillen in straf als je iemand beledigt. Als je een willekeurige bakker op de hoek beledigt, staat daar drie maanden straf op. Voor de koning is dit maar liefst vijf jaar. Deze verschillen zijn niet uit te leggen. Voor sommige beroepen moet er wel extra bescherming zijn, zoals ambtenaren, ambulancebroeders, brandweermannen en politie. Daar zal deze wet ook niks aan veranderen.
D66-minister Sigrid Kaag zet zich in om geweld tegen vrouwen en meisjes in ontwikkelingslanden te voorkomen en voorgoed uit te bannen. Ze maakt daarom extra geld vrij voor veilige abortus, toegang tot anticonceptie voor meisjes en vrouwen en hiv-bestrijding. Ze gaat daarnaast seksueel geweld, kinderprostitutie en misbruik in de seksindustrie bestrijden en discriminerende praktijken zoals kindhuwelijken aanpakken.
Er is een groot woningtekort in Nederland. Hierdoor zijn er veel (jonge) gezinnen die geen woning kunnen krijgen. Ook zijn de enorme huurprijzen een groot probleem, vooral in de grote steden. Onze minister Kajsa Ollongren kwam daarom met woondeals. En met resultaat: in 2018 kwamen er bijna 80.000 nieuwe woningen bij. In de woondeals ligt vast hoeveel woningen er in een regio gebouwd moeten worden. Ook worden er afspraken gemaakt over de financiering van deze woningen, zodat straks iedereen kan genieten van zijn of haar huis.
Foto: Unsplash
Uit onderzoek blijkt dat transgenders en intersekse personen vaak worden geconfronteerd met discriminatie. Zelfs op de arbeidsmarkt worden ze achtergesteld. Het werkloosheidpercentage ligt maar liefst 20% hoger dan gemiddeld. Samen met PvdA en GroenLinks heeft D66 de Awgb (Algemene wet gelijke behandeling) aangepast. Door de aanpassing van de wet is ‘discriminatie van geslacht’ uitgebreid en vallen transgenders en intersekse personen ook onder deze wet. Deze wetswijziging versterkt hun rechtspositie en maakt voor iedereen duidelijk dat discriminatie van transgender personen en intersekse personen onacceptabel is.
En nu door…
Sommige ouderen achten hun leven als ‘voltooid’. Ze zijn lichamelijk nog gezond, maar hebben een lang leven achter de rug. Deze mensen komen vaak niet in aanmerking voor euthanasie, maar hebben de wens om waardig te sterven. Want naast waardig ouder worden, wil D66 aandacht voor waardig sterven. Pia Dijkstra werkt aan een wetsvoorstel om dit mogelijk te maken. Daarbij helpt een levenseindebegeleider, iemand die een speciale opleiding heeft genoten en toetst of de wens van iemand vrijwillig, weloverwogen en duurzaam is. Individuele keuzevrijheid en zelfbeschikking staan namelijk voorop.
Iedereen vindt het belangrijk dat mannen en vrouwen dezelfde kansen krijgen. Toch is slechts 1 op de 12 bestuurders van topbedrijven vrouw. De vooruitgang van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen gaat te langzaam. Het is een vicieuze cirkel die we moeten doorbreken. Uit onderzoek blijkt dat old boys voornamelijk new boys aannemen. Dit kan doorbroken worden met een tijdelijk vrouwenquotum. In alle eerlijkheid, wij zijn geen fan van quota, maar het is nu tijdelijk nodig om een doorbraak te forceren. Zodat mannen en vrouwen echt gelijke kansen krijgen.
Foto: Unsplash
Steeds meer kinderen groeien op in een meeroudergezin. Bijvoorbeeld bij een lesbisch paar en de biologische vader die samen een kind opvoeden. Toch houdt de wet nog geen rekening met moderne, meeroudergezinnen. Een kind mocht bijvoorbeeld niet meer dan twee ouders met gezag hebben. Dat leidde tot tal van problemen voor de kinderen en deze ouders.
In een akkoord over modernisering van het familierecht is geregeld dat opvoeders ‘deelgezag’ krijgen. Zo kan het minderjarige kind niet zomaar gescheiden worden van zijn of haar opvoeder als een ouder bijvoorbeeld overlijdt. Ook lost het deelgezag alledaagse problemen op. De niet-biologische ouder kan dan bijvoorbeeld mee naar de dokter als het kind ziek is of naar ouderavonden op school.
Dit is een goede eerste stap, maar niet voldoende. D66 wil meerouderschap uiteindelijk in de wet vastleggen. Dat is met dit akkoord nog niet gelukt. Daar blijven we ons natuurlijk voor inzetten.
De Kroonbenoeming van de burgemeester en de Commissaris van de Koning zijn uit de Grondwet. Hoe nu verder? We gaan in gesprek over hoe de burgemeester wél moet worden gekozen. Bijvoorbeeld direct door de inwoners van de gemeente of door de gemeenteraad.
D66, PvdA en GroenLinks willen de Grondwet wijzigen door de discriminatiegronden in Artikel 1 uit te breiden. Aan de tekst ‘discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan’ worden de gronden ‘handicap, hetero- of homoseksuele gerichtheid’ toegevoegd. Toevoeging van deze gronden aan Artikel 1 van de Grondwet geeft een sterk signaal af. Enerzijds als bevestiging en verankering van wat we al bereikt hebben op het vlak van participatie van mensen met een beperking en gelijke behandeling tussen hetero’s en homo’s. Anderzijds moeten we deze blijvend bewaken: tolerantie en acceptatie komen niet vanzelf en zijn niet zonder meer blijvend. Expliciete opname in de Grondwet biedt bijzondere bescherming.
Foto: D66
D66 wil dat er voor iedereen een waardig afscheid is, dat recht doet aan het leven dat iemand heeft geleid, en dat voor nabestaanden troost biedt. Dit betekent dat er een uitvaartwet moet komen met voldoende keuzevrijheid. Daarom doen wij 14 concrete voorstellen om de wet te moderniseren, waaronder: mensen moeten de as van twee geliefden mogen vermengen om samen te bewaren of uit te strooien en nabestaanden moeten de as sneller na de crematie mee kunnen nemen.
Integreren is meedoen. Met taalles vanaf dag één en kans op een baan. Onze minister Wouter Koolmees gooit het inburgeringsbeleid daarom drastisch op de schop. Het doel is dat nieuwkomers meteen aan het werk gaan en ondertussen de taal leren. Gemeenten gaan voor alle inburgeraars een individueel inburgeringsplan maken. Ook wordt het leenstelsel afgeschaft waarmee nieuwkomers nu nog hun inburgeringscursus inkopen. Deze nieuwe inburgeringswet wordt op 1 januari 2021 ingevoerd.
Na tien jaar overleg tussen werkgevers, werknemers en de overheid is er eindelijk een pensioenakkoord! Gesloten onder regie van onze eigen akkoordenbouwer Wouter Koolmees. Met het historische pensioenakkoord hervormen we ons pensioenstelsel om het klaar te maken voor de toekomst. Of je nu 20, 40 of 60 bent, hierdoor krijg jij een beter pensioen. Het nieuwe stelsel is persoonlijker én je krijgt meer keuzevrijheid. Jongeren, werkenden en ouderen gaan er op de lange termijn op vooruit.
De belastingtarieven voor werkenden zijn verlaagd. Daarmee gaat werken nog meer lonen. Wie hard werkt mag daar volgens D66 ook de vruchten van plukken.
Foto: Unsplash
Wie vervuilt, gaat meer belasting betalen. Bedrijven gaan een stevige CO2-heffing betalen als ze te veel uitstoten. Zo’n CO2-heffing is uniek in de wereld. En we doen het verstandig: we jagen bedrijven niet naar het buitenland om daar CO2 uit te stoten, maar houden ze hier. De banen blijven dus ook hier. En we maken het eerlijker: bedrijven betalen meer en jouw energiebelasting gaat met 100 euro per jaar omlaag.
Heb je spaargeld op de bank? Dan betaal je vaak meer belasting dan dat je rente ontvangt. Je geld wordt dus niet meer, maar minder waard. Dat is oneerlijk. Daarom maakt onze staatssecretaris Menno Snel sparen weer aantrekkelijk en de spaartaks eerlijker. Op dit moment betalen Nederlanders geen belasting over de eerste 30.360 euro aan spaargeld. Dat wordt nu fors hoger. Zo gaat sparen weer lonen. En we pakken huisjesmelkers aan. Wie huizen koopt om er alleen in te investeren, maar er niet in te wonen gaat juist meer belasting betalen. Zo zorgen we ervoor dat huizen beschikbaar komen voor mensen die er echt in willen wonen.
Belastingontwijking- en ontduiking wordt harder aangepakt. D66 vindt dat iedereen een eerlijke bijdrage moet leveren aan de kosten van de samenleving. Door belastingontduiking aan te pakken zorgen we ervoor dat onze voorzieningen betaalbaar blijven in de toekomst. Zo wil onze staatssecretaris Menno Snel van Financiën een einde maken aan mogelijkheden voor internationale bedrijven om gebruik te maken van verschillen in belastingstelsels van landen.
Foto: Unsplash
En nu door…
Na tien jaar onderhandelen is er eindelijk een pensioenakkoord. De maatregelen die zijn afgesproken, moeten nu worden uitgewerkt. Denk bijvoorbeeld aan de regels voor mensen in zware beroepen. Voor hen maken we het mogelijk om afspraken te maken over eerder stoppen met werken. En de AOW-leeftijd zal minder snel stijgen. De voorbereidingen voor een wetsvoorstel hieromtrent zijn gestart.
De uitwerking van het pensioenakkoord is belangrijk. Door de huidige, strenge rekenregels van de overheid lijken de pensioenfondsen er slecht voor te staan. De dekkingsgraad van grote pensioenfondsen is flink gedaald en daardoor dreigen miljoenen ambtenaren, leraren en werknemers in de zorg minder pensioen te krijgen. Zowel gepensioneerden als werkenden maken zich hierover grote zorgen.